Điểm mù xe tải là gì? 3 điểm phổ biến và cách phòng tránh

Bạn có khi nào cảm thấy lo lắng khi đi bên cạnh những chiếc xe tải khổng lồ? Hay lo lắng khi vượt qua một chiếc xe khách đông đúc? Nguy hiểm tiềm ẩn luôn rình rập xung quanh chúng ta, xuất phát từ những “kẻ vô hình” mà đôi khi ngay cả tài xế cũng khó lòng nhận ra – điểm mù. Vậy điểm mù xe tải là gì? Hiểu rõ hơn về khái niệm cũng như những vấn đề khác liên quan cùng với Ôtô Ngọc Dũng nhé.

Có thể bạn quan tâm:

• Niên hạn sử dụng xe tải là gì? Quy định bao nhiêu năm?
• Chu kỳ đăng kiểm xe tải – Mọi thứ bạn cần biết từ A – Z

Điểm mù xe tải là gì?

Điểm mù xe tải là những vùng không gian xung quanh xe mà người lái không thể quan sát được, dù đã sử dụng gương chiếu hậu. Các điểm mù này chủ yếu nằm ở phía sau và hai bên hông xe, với phạm vi và vị trí cụ thể thay đổi tùy theo kích thước và thiết kế của từng loại xe tải.

Những điểm mù xe ô tô tải

An toàn giao thông là trách nhiệm chung, và việc hiểu rõ về các điểm mù của xe tải đóng vai trò cốt yếu trong việc phòng tránh những tai nạn đáng tiếc.

Điểm mù phía trước

Do thiết kế cabin xe tải cao và phần đầu xe dài, một vùng không gian đáng kể ngay phía trước đầu xe tải hoàn toàn nằm ngoài tầm nhìn của tài xế. Vùng mù này có thể kéo dài vài mét tính từ cản trước, đủ để che khuất hoàn toàn một người đi bộ, một chiếc xe đạp, hoặc thậm chí là một chiếc ô tô nhỏ.

Điểm mù này đặc biệt nguy hiểm khi xe tải bắt đầu di chuyển sau khi dừng đèn đỏ, di chuyển chậm trong khu vực giao cắt hoặc khi đi qua vạch sang đường cho người đi bộ. Tài xế không thể thấy các vật thể hoặc người ở quá gần và quá thấp so với cabin.

Điểm mù phía sau

Phía sau xe tải bao gồm phần đuôi xe và thùng xe. Đặc biệt, vùng điểm mù này có thể kéo dài dao động từ vài mét đến 60 mét tính từ đuôi xe. Trong phạm vi này, tài xế không thể nhìn ấy được vật cản hay người đi đường bằng các hệ thống gương. Ngược lại, người đi đường cũng sẽ không thể nhìn thấy các tình huống ở phía trước bởi xe tải đã chắn tầm nhìn. Nguyên nhân chính gây ra các tai nạn khi tài xế xe tải lùi, phanh gấp hoặc khi các phương tiện nhỏ hơn di chuyển vào điểm mù phía sau mà không được tài xế nhận thấy.

>>Xem thêm: Mức phạt quá tải mới nhất – Xe tải được chở quá khổ bao nhiêu %?

Điểm mù 2 bên hông

Cả hai bên hông xe tải đều tồn tại những vùng mù đáng kể, tuy nhiên, điểm mù ở phía bên phụ (bên phải đối với xe có tay lái bên trái) thường lớn và nguy hiểm hơn.

• Bên phụ (thường là bên phải): Vùng mù này có thể trải dài qua nhiều làn đường và kéo dài từ ngay sau cabin đến hết đuôi xe. Các phương tiện nhỏ như xe máy và ô tô con khi di chuyển song song trong khu vực này rất dễ bị “bỏ quên”. Tai nạn thường xảy ra khi tài xế xe tải chuyển làn, rẽ phải mà không nhận thức được sự hiện diện của các phương tiện khác.
• Bên lái (bên trái): Mặc dù nhỏ hơn nhờ có gương chiếu hậu gần tài xế hơn, điểm mù bên trái vẫn tồn tại, đặc biệt là ở khu vực ngang hông và gần về phía đuôi xe.

Ngoài ra, chính các cột kết cấu của cabin (cột A, cột B) cũng tạo ra các điểm mù có thể che khuất người đi bộ hoặc xe máy đang tiến đến từ hướng giao cắt khi tài xế chuẩn bị rẽ.

Những điểm mù xe tải khác

Ngoài ba khu vực chính nêu trên, xe tải còn có những điểm mù tiềm ẩn khác mà người tham gia giao thông cần lưu ý:

• Điểm mù trên cao: Với các xe tải có thùng hàng cao hoặc xe container, phần không gian ngay phía trên cabin có thể bị che khuất. Điều này gây nguy hiểm khi xe đi vào khu vực có giới hạn chiều cao như gầm cầu, đường hầm, hoặc các công trình có mái che thấp.
• Điểm mù dưới gầm: Các vật thể thấp hoặc trẻ em có thể bị che khuất hoàn toàn dưới gầm xe, đặc biệt nguy hiểm khi xe tải dừng đỗ hoặc di chuyển chậm.

Nguyên nhân gây ra điểm mù là gì?

Điểm mù là khu vực mà tài xế không thể quan sát dù có gương chiếu hậu hay quan sát trực tiếp. Vậy nguyên nhân dẫn đến một số điểm mù nguy hiểm đó là

Kích thước và thiết kế của xe tải

Xe tải có kích thước lớn gây cản trở tài xế nhìn thấy các vật thể hoặc người đi bộ ở phía trước, phía sau xe và vài khu vực bên hông xe. Bên cạnh đó, vị trí ngồi cao trong cabin xe tải của tài xế khiến cho họ có tầm nhìn xa hơn, nhưng lại gây ra các điểm mù khác ở sát cạnh xe.

Gương chiếu hậu, trụ xe (A, B, C) , đầu kéo cũng tạo ra những góc khuất, cản trở tầm nhìn của tài xế. Vì gương chiếu hậu trên xe tải không thể bao quát toàn bộ khu vực xung quanh xe, dẫn đến các điểm mù ở phía sau và hai bên hông xe. Ngoài ra, góc nhìn của gương chiếu hậu thường bị giới hạn, không thể phủ hết các khu vực bên hông xe.

>>Xem thêm: Động cơ Turbo là gì? Nguyên lý, ưu nhược điểm và những lưu ý

Kiến thức, kỹ năng và trang thiết bị hỗ trợ lái xe

Khi tài xế mới chưa có nhiều kiến thức, kinh nghiệm nhận biết nhiều về điểm mù và họ có thể sẽ không biết cách xử lý tình huống gặp phải. Điều này gây ra rủi ro lớn, có thể dẫn đến tai nạn và nguy hiểm đối với người tham gia giao thông. 

Ngoài ra, việc thiếu trang bị các hệ thống camera hoặc cảm biến hỗ trợ hoặc các công nghệ hiện đại như cảm biến điểm mù, camera 360 độ đôi khi có thể không hoạt động đúng cách cũng sẽ dẫn đến việc tài xế không nhận biết được điểm mù, không an toàn cho người lái và người tham gia giao thông.

Các nguyên nhân khác

Thời tiết xấu như mưa, sương mù, hoặc tuyết có thể khiến tầm nhìn của tài xế giảm đi, làm cho các điểm mù trở nên nguy hiểm hơn. Hoặc khi lái xe vào ban đêm, trong điều kiện ánh sáng yếu cũng làm tăng nguy cơ không nhìn thấy các phương tiện hoặc người đi bộ trong điểm mù.

Nhận thức được các nguyên nhân gây ra điểm mù trên xe tải không những giúp tài xế và những người khi tham gia giao thông khác cảnh giác và áp dụng các biện pháp an toàn để giảm thiểu rủi ro tai nạn.

Hậu quả của điểm mù xe tải là gì?

Tai nạn giao thông

Các phương tiện nhỏ di chuyển vào khu vực điểm mù của xe tải dễ gây ra va chạm, nhất là khi xe tải chuyển làn hoặc quay đầu. Việc người đi bộ và người đi xe đạp bị xe tải vô tình đụng phải nếu họ di chuyển vào điểm mù phía trước hoặc phía sau xe là nguy cơ khá cao.

Khi tai nạn liên quan đến xe tải thường gây ra các hậu quả nghiêm trọng. Ảnh hưởng lớn đến sức khoẻ và tinh thần của người lái xe và người tham gia giao thông bằng phương tiện nhỏ hơn. Do kích thước và trọng lượng lớn của xe tải, các vụ tai nạn thường có nguy cơ cao gây tử vong, đặc biệt là đối với người đi bộ và người đi xe đạp.

Thiệt hại về kinh tế và tài sản có giá trị

• Hư hỏng phương tiện và tài sản: Chi phí sửa chữa hoặc thay thế xe tải chuyên dụng và các phương tiện liên quan là cực kỳ tốn kém. Ngoài ra, xe tải mất lái có thể phá hủy các cơ sở hạ tầng quan trọng như cột đèn, biển báo, dải phân cách, hộ lan, và thậm chí cả các công trình của người dân.
• Tổn thất hàng hóa: Hàng hóa trên xe có thể bị hư hỏng hoặc phá hủy hoàn toàn, gây thiệt hại kép cho chủ hàng và công ty vận tải, đồng thời làm gián đoạn chuỗi cung ứng.
• Chi phí gián tiếp khổng lồ: Một vụ tai nạn có thể gây tắc nghẽn giao thông nghiêm trọng trong nhiều giờ, gây thiệt hại kinh tế trên diện rộng do sự chậm trễ trong việc di chuyển và vận chuyển hàng hóa của hàng ngàn người khác.

Hậu quả về pháp lý và trách nhiệm xã hội

• Trách nhiệm pháp lý của tài xế và doanh nghiệp: Tài xế có thể phải đối mặt với việc bị truy cứu trách nhiệm hình sự, tước giấy phép lái xe và các khoản bồi thường dân sự khổng lồ. Doanh nghiệp vận tải cũng phải chịu trách nhiệm liên đới, ảnh hưởng trực tiếp đến uy tín, hoạt động kinh doanh và các chi phí bảo hiểm tăng vọt.
• Tác động đến cộng đồng và quy định: Các vụ tai nạn thương tâm liên quan đến điểm mù thường gây ra sự bất an trong dư luận, đồng thời thúc đẩy các cơ quan chức năng phải rà soát, siết chặt hơn nữa các quy định về an toàn giao thông, đào tạo lái xe và các tiêu chuẩn kỹ thuật an toàn cho xe tải

Những biện pháp để khắc phục điểm mù xe tải

Tối ưu hóa tầm nhìn từ chính phương tiện

Đây là tuyến phòng thủ đầu tiên, tập trung vào việc trang bị và cải tiến các thiết bị trên xe để mở rộng tối đa vùng quan sát cho tài xế.

• Hiệu chỉnh gương chiếu hậu và vị trí ngồi:

  • Vị trí ngồi: Phải được điều chỉnh để tài xế có tư thế thoải mái nhất, tầm nhìn không bị che khuất bởi các bộ phận của cabin và có thể bao quát toàn bộ hệ thống gương.
  • Hệ thống gương: Cần kết hợp và điều chỉnh chính xác tất cả các loại gương: gương phẳng (cho hình ảnh thực, đúng khoảng cách), gương cầu lồi (mở rộng góc nhìn), gương soi lốp trước và gương soi đầu xe. Việc điều chỉnh đúng cách đảm bảo tài xế có thể theo dõi một vùng không gian liên tục và rộng lớn xung quanh xe.

• Ứng dụng công nghệ hỗ trợ hiện đại:

  • Hệ thống Camera: Lắp đặt hệ thống camera toàn cảnh 360 độ (Surround View Monitor) cung cấp một góc nhìn từ trên xuống, trực quan hóa toàn bộ môi trường xung quanh xe. Bên cạnh đó, camera lùi và camera hông (gắn ở hai bên gương) là những công cụ đắc lực giúp loại bỏ các điểm mù chết người khi lùi xe hoặc chuyển làn.
  • Cảm biến và hệ thống cảnh báo: Hệ thống cảnh báo điểm mù (Blind Spot Monitoring – BSM) sử dụng sóng radar hoặc siêu âm để phát hiện các phương tiện đang di chuyển trong vùng mù. Khi có nguy cơ, hệ thống sẽ ngay lập tức cảnh báo cho tài xế bằng tín hiệu âm thanh hoặc đèn báo trên gương chiếu hậu, giúp họ đưa ra phản ứng kịp thời.

Nâng cao năng lực và kỹ năng của tài xế

Công nghệ là công cụ hỗ trợ, nhưng yếu tố con người vẫn đóng vai trò quyết định. Kỹ năng và ý thức của người lái là chìa khóa để vận hành xe an toàn.

• Đào tạo chuyên sâu và thực hành:

  • Kỹ năng quan sát chủ động: Tài xế cần được đào tạo để rèn luyện thói quen quét mắt liên tục qua các gương và xung quanh xe, thay vì chỉ nhìn về phía trước. Việc này giúp nhận diện sớm các tình huống tiềm ẩn, đặc biệt là các phương tiện nhỏ có nguy cơ đi vào điểm mù.
  • Kỹ năng lái xe phòng thủ: Tham gia các khóa huấn luyện về lái xe phòng thủ giúp tài xế học cách phán đoán và xử lý các tình huống nguy hiểm, luôn giữ khoảng cách an toàn, kiểm soát tốc độ phù hợp với điều kiện giao thông và thời tiết.
  • Thực hành xử lý tình huống: Các bài tập mô phỏng hoặc thực hành trên sa hình giúp tài xế cải thiện khả năng phản xạ và đưa ra quyết định chính xác khi có phương tiện bất ngờ xuất hiện từ vùng khuất.

• Xây dựng thói quen lái xe an toàn:

  • Giữ khoảng cách an toàn: Luôn duy trì một khoảng trống đủ lớn với các phương tiện phía trước và hai bên để có đủ thời gian và không gian xử lý.
  • Sử dụng tín hiệu rõ ràng: Bật đèn xi-nhan từ sớm trước khi chuyển hướng, chuyển làn. Trong một số trường hợp cần thiết, có thể sử dụng còi để cảnh báo sự hiện diện của mình.
  • Giảm tốc độ ở khu vực phức tạp: Khi đi vào khu vực đông dân cư, giao lộ, hoặc nơi tầm nhìn bị hạn chế, việc chủ động giảm tốc độ là bắt buộc để tăng khả năng kiểm soát.

Nâng cao ý thức của người tham gia giao thông khác

An toàn là trách nhiệm chung. Những người điều khiển xe máy, xe ô tô con cần trang bị kiến thức để tự bảo vệ mình khi lưu thông cùng xe tải.

• Nhận diện và tránh vùng nguy hiểm:

  • Nắm vững quy tắc cơ bản: “Nếu bạn không thể nhìn thấy khuôn mặt tài xế xe tải qua gương chiếu hậu của họ, thì họ cũng không thể nhìn thấy bạn.”
  • Tránh di chuyển quá lâu hoặc song song trong các vùng điểm mù chính: ngay phía trước đầu xe, ngay phía sau đuôi xe, và đặc biệt là hai bên hông xe, kéo dài từ cabin đến hết thùng xe.

• Tương tác an toàn khi lưu thông cùng xe tải:

  • Vượt xe dứt khoát: Khi cần vượt xe tải, hãy thực hiện một cách nhanh chóng và dứt khoát. Tránh “lấp lửng” ở khu vực hông xe.
  • Chừa không gian cho xe tải: Xe tải cần một khoảng không gian rất rộng để quay đầu hoặc vào cua. Hãy lùi lại, giữ khoảng cách để họ có đủ diện tích thực hiện thao tác an toàn.
  • Không cắt mặt đột ngột: Việc tạt đầu xe tải là hành vi cực kỳ nguy hiểm vì tài xế không thể phanh gấp như xe con.

Điểm mù xe tải là một trong những nguyên nhân nghiêm trọng đã từng gây ra rất nhiều tai nạn cho người tham gia giao thông. Việc nhận biết và nắm rõ về các điểm mù giúp bạn phòng tránh được các nguy hiểm và đảm bảo an toàn khi điều khiển xe trên đường.